Ρεαλισμός και τα σχέδια Β στο Κυπριακό

Παρά την απουσία σύμπλευσης στο 2ο γύρω συνομιλιών στο Μοντ Πελεράν, οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει, μετά και από πολλές προσπάθειες των ΗΕ, να συνεχίσουν τις συνομιλίες για ακόμα ένα περίπου μήνα στη Κύπρο και να πάνε στη Γενεύη των Ιανουάριο όπου θα επικεντρωθούν στο εδαφικό και εν τέλει στις εγγυήσεις.

Επειδή υπάρχει δυσπιστία στα όσα λέει ο Πρόεδρος για το πως θα συνεχιστεί η διαδικασία, καλό είναι να γνωρίζουμε τι λέει η άλλη πλευρά. Ο κ. Ακιντζί εμμέσως πλην σαφώς, αποκάλυψε πως η κ. Μογκερίνι θα ήταν καλό να είναι η εκπρόσωπος της ΕΕ στη Γενεύη για το θέμα των εγγυήσεων. Έτσι η πενταμερής γίνεται πολυμερής. Αν θεωρήσουμε πως ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος λένε την αλήθεια, τότε είναι σχεδόν απίθανο να μην δούμε και κάποια εκπροσώπηση του ΣΑ των ΗΕ στη Γενεύη. Το ερώτημα, αν υφίσταται ως τέτοιο, είναι η παρουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας στη διάσκεψη για τις εγγυήσεις, κάτι που αν δεν γίνει τότε είναι απίθανο να προχωρήσει η διαδικασία.

Ήδη το αίτημα του Εθνικού Συμβουλίου για να ακολουθήσει τον Πρόεδρο στο εξωτερικό έχει γίνει δεκτό, κάτι που θα γίνει και με τα τουρκοκυπριακά κόμματα από πλευράς Ακιντζί. Είναι ξεκάθαρο πλέον πως και στις δύο πλευρές, τα μισά κόμματα (αυτά που στηρίζουν τους ηγέτες) θεωρούν πως βγήκαν κερδισμένα από τη συμφωνία στο δείπνο ενώ οι υπόλοιποι το βλέπουν ως εκατέρωθεν υποχώρηση. Αυτές οι αντικρουόμενες αντιδράσεις προέρχονται από την απουσία ρεαλισμού και την ύπαρξη συναισθηματισμού και φόβου για το τι θα φέρει η επόμενη μέρα, μιας και το ''status quo'' των 42 χρόνων θεωρείται το φυσιολογικό πλέον για πολλούς και για τις γενιές που δεν έζησαν πριν το 1974.

Η τακτική της πλευράς μας για μακροχρόνιο αγώνα, τον οποίο ενστερνίστηκαν τα πλείστα ελληνοκυπριακά κόμματα, είχε ως επακόλουθο τη διαιώνιση του προβλήματος αλλά και την διακοπή του διαλόγου ή απόρριψη ιδεών όταν βρισκόμασταν σε κρίσιμα σημεία. Σίγουρα, δεν πρέπει να παραβλέπεται και η τουρκική αδιαλλαξία και η επιρροή του Ντεκτάς, ωστόσο η δική μας στάση δεν μας επέτρεψε να εκμεταλλευτούμε αυτή την κατάσταση και να αναδείξουμε την πραγματική εικόνα των συνομιλιών τα προηγούμενα χρόνια. 

Ο συναισθηματισμός στις αποφάσεις των ηγετών και των κομμάτων μας επανήλθε και σε αυτό το γύρω συνομιλιών, με αποτέλεσμα την εξαγγελία πολλών για ανάγκη αλλαγής στρατηγικής και απεμπλοκής από τις συνομιλίες. Κανείς όμως δεν λέει ποια είναι η εναλλακτική και πως θα πείσουμε το Συμβούλιο Ασφαλείας να αλλάξει τα ψηφίσματα του, τους Τουρκοκύπριους να αλλάξουν τα θέλω τους, και τη Τουρκία να αλλάξει τη στάση της. Η απουσία σχεδίου Β στη πλευρά μας, εν αντιθέσει με τη Τουρκία η οποία έχει ξεκάθαρη εναλλακτική - την πλήρη προσάρτηση των κατεχομένων - είναι επακόλουθο της απουσίας συμφωνίας στο σχέδιο Α, που είναι η συνέχιση του διαλόγου για ΔΔΟ (η οποία συμφωνήθηκε σε διεθνές επίπεδο ως μορφή λύσης είτε μας αρέσει είτε όχι).

Βέβαια, σε αυτό έχει και ευθύνη ο σημερινός Πρόεδρος μιας και πρέπει για πρώτη  φορά στην ιστορία του Κυπριακού να φέρει ένα σχέδιο λύσης καλύτερο από το προηγούμενο, χωρίς ασάφειες και με αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων σε εύλογο χρονικό διάστημα μετά τη λύση. Για αυτό το λόγο κρίνεται ως ιδιαίτερα θετική η σίγουρη εμπλοκή της ΕΕ στην πολυμερή, και πιθανώς του ΣΑ, που θα πιέσουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Είναι αναγκαία η πίστωση χρόνου στις συνομιλίες και η ρεαλιστική, αντικειμενική και χωρίς συναισθηματισμούς αξιολόγηση του αποτελέσματος των επόμενων συνομιλιών. Διαφορετικά, οι πρόσφυγες που επιθυμούν να πάνε πίσω θα μειώνονται, τα έργα στα κατεχόμενα θα συνεχίσουν να αυξάνονται και οι ελληνοκυπριακές περιουσίες να διαλύονται, το δεν ξεχνώ θα γίνεται δεν γνωρίζω - μιας και οι νέες γενιές δεν έχουν βιώσει κάτι για να μην το ξεχάσουν - και η Τουρκία θα συνεχίζει να προσαρτά τα κατεχόμενα σε όλα τα επίπεδα, τυπικά και άτυπα.