Τα λόγια και τα χρόνια τα χαμένα του Κυπριακού προβλήματος

Το χρόνιο πρόβλημα του Κυπριακού καλείται να επιλύσει ο εκάστοτε πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο, ακόμη και πριν την εισβολή (όταν γίνονταν συνομιλίες ανάμεσα στις δύο κοινότητες για επιστροφή των Τουρκοκυπρίων στην κυβέρνηση) αυτό δεν έχει καταστεί εφικτό. Τόσο η τουρκική αδιαλλαξία όσο και ο σοβινισμός που επιδεικνύεται, πολλές φορές και από τις δύο πλευρές, έχουν φέρει το πρόβλημα να κοντεύει σχεδόν μισό αιώνα χωρίς λύση.

Όλοι οι πρόεδροι, είτε δεξίοι, αριστεροί ή "κεντρώοι" (η αυτοτοποθέτηση στο κέντρο στην Κύπρο γίνεται με κριτήρια τα οποία δεν θα βρεις πουθενά αλλού στην Ευρώπη), άρχισαν από την ανάγκη για νέα στρατηγική και διεκδικητική πολιτική. Ωστόσο, ο πραγματισμός και τα ψηφίσματα του συμβουλίου ασφαλείας τους οδήγησαν όλους στην πεπατημένη των δικοινοτικών συνομιλιών υπό την εποπτεία του ειδικού συμβούλου του ΟΗΕ στο νησί.

Μετά το σχέδιο Ανάν, όπου οδηγηθήκαμε για πρώτη φορά σε τελική φάση συνομιλιών αλλά με αποδοχή για ενισχυμένο ρόλο του ΟΗΕ και παρουσία προτάσεων οι οποίες είχαν δεσμευτικό χαρακτήρα και επέφεραν εν τέλει και την αποτυχία των ειρηνευτικών διαδικασιών, έχουμε σήμερα ξανά μπροστά μας μια νέα διαδικασία που μπαίνει για τα καλά στην τελική στροφή.

Οι τελευταίες διαπραγματεύσεις έχουν μπει στο πιο δύσκολο και σημαντικό τους τμήμα, αυτό του εδαφικού, του περιουσιακού και εν γένει των εγγυήσεων. Ο χαμένος χρόνος και οι νέες περίπλοκες πραγματικότητες στην κάθε πλευρά έχουν κάνει το Κυπριακό να φαντάζει γόρδιος δεσμός και την ίδια ώρα η στάση της Άγκυρας θα φανεί τους επόμενους μήνες προς τα που θα κλίνει οριστικά. 

H προσπάθεια για συγκερασμό των ανησυχιών και των δύο πλευρών είναι δύσκολη αλλά όχι αδύνατη. Αν αποφευχθούν τα μεγάλα λόγια τότε δεν θα χαθεί κι άλλος πολύτιμος χρόνος και δεν θα οδηγηθούμε σε αδιέξοδα. Άλλωστε, η πιθανότητα για επιστροφή 100 χιλιάδων προσφύγων στα σπίτια τους συνεχώς μειώνεται ένεκα και της μείωσης των ίδιων των προσφύγων. Ο απεσταλμένος του ΟΗΕ καλείται επίσης να βοηθήσει μέσω της διαπραγμάτευσης για να ξεπεραστούν τα όποια εμπόδια. 

Έχουν χαθεί αρκετές γενιές στο πέρασμα του χρόνου χωρίς λύση ενώ άλλες τόσες γεννιούνται χωρίς να έχουν στο μυαλό τους την Κύπρο ως κάτι το ενιαίο, ως μια οντότητα. Το δεν ξεχνώ έχει γίνει πλέον μια κούφια ιδέα, μιας και για τους νέους δεν υπάρχει κάτι να ξεχαστεί αφού δεν έχουν γνωρίσει μια ενωμένη Κύπρο.